اگر شما علاقه مند به نوشیدن قهوه هستید و یا یک قهوه خور حرفه ای محسوب می شوید، حتما این سوال برای شما پیش آمده که :
چند نوع قهوه وجود دارد ؟
چه ویژگی آن هایی دارند ؟
چند نفر از ما واقعا می دانیم چه می نوشیم ؟
در این مقاله قصد داریم تا ضمن آشنایی بیشتر با قهوه به این سئوالات نیز پاسخ دهیم ، پس همراه قهوه آوین باشید.
قهوه ناجی لحظه های خستگی، نوشیدنی که با عطر و طعمی که دارد مارا متحیر می کند!
قهوه بیش از 1200 سال است که در زندگی ما وجود دارد و به نظر می رسد که یکی از قدیمی ترین نوشیدنی های تاریخ بشر است به حدی که قهوه در حدود 70 کشور دنیا تولید می شود.
در سال های اخیر، علاقه به قهوه در کشور ما نیز افزایش یافته است.
دانه قهوه به بذر یا تخم گیاه قهوه گفته می شود که درون میوه قرمز یا بنفش رنگی قرار دارد که به آن گیلاس قهوه هم گفته می شود. بعد از کندن پوسته این میوه درون آن دانه قهوه قرار دارد که شباهت زیادی به لوبیا دارد. به جای خوردن میوه قهوه دانه درون آن را رست (Roast) یا تفت داده و مصرف می کنیم.
چند نوع قهوه وجود دارد ؟
دانه های قهوه انواع مختلفی دارند که احتمالا نام های عربیکا (Arabica) و روبوستا (Robusta) را شنیده اید. در حقیقت قهوه ها محدود به این دو نوع نیستند و این دو نوع شناخته شده تر و قسمت عمده مصرف این نوشیدنی محبوب در دنیا را تشکیل داده اند.
عربیکا (Arabica) ، روبوستا (Robusta)، لیبریکا یا لبریکا (Liberica) و اکسلسا (Excelsa) چهار نوع و گونه دانه های قهوه هستند که به معرفی آن ها می پردازیم.
دانه قهوه عربیکا
دانه های عربیکا محبوب ترین نوع دانه های قهوه هستند که حدود 60% قهوه های جهان را تشکیل می دهند. باید بدانید که شرایط پرورش و رشد دانه های عربیکا نسبت به سایر گونه ها سخت تر است و به همین علت قیمت بالاتری هم دارند.
این دانه های قهوه برای رشد مناسب به سایه، آب و ارتفاع زیاد نیاز دارند و نسبت به دانه های دیگر در مناطق مرتفع تری کشت می شوند. گیاه عربیکا بیشتر در معرض بیماری های گیاهی قرار دارد و باید در ارتفاع حداقلی 2000 فوت معادل 600 متری کشت می شوند همچنین گیاهان کوچکتری هستند و در صورت رشد کامل به اندازه 8 تا 15 فوت می رسند.
بیشتر برندهای معروف صنعت قهوه تبلیغ می کنند که از 100% دانه های عربیکا استفاده می کنند. چرا؟
دانه های قهوه عربیکا با کیفیت ترین نوع محسوب می شود. آنها به دلیل عطر و طعم صاف، پیچیده و کمبود تلخی و طعم های میوه ای مشهور هستند. معمولا بسته به نوع رست و خواستگاه آن ها دارای اسیدیتی (ترشی) بیشتری هستند.
دانه قهوه روبوستا
دومین نوع محبوب دانه قهوه Robusta است. ویژگی بارز قهوه روبوستا تلخی و کافئین بالای آن می باشد. دانه های قهوه روبوستا بزرگتر و گردتر هستند. درخت این دانه قهوه هم از لحاظ قامت بزرگتر است و اندازه آن به 15 تا 20 فوت می رسد. میوه این نوع قهوه بسیار مقاوم تر در برابر آفات و بیماری های گیاهی است و در ارتفاعات پایین کشت می شود.
اگر شما کافئین بالاتر و تلخی قهوه را می پسندید قطعآ دانه های روبوستا بهترین انتخاب برای شماست. نوع مرغوب این قهوه بافتی نرم دارد و حالت اسیدی آن کمتر و مزه ای شکلاتی دارد. قهوه روبوستا به دلیل کافئین بیشتر باعث هوشیاری و افزایش تمرکز می شود همچنین تاثیر بیشتری روی چربی سوزی دارد و باعث بهتر شدن عملکرد فیزیکی بدن می شود.
دانه قهوه لیبریکا یا لبریکا
دانه قهوه Liberica به دلیل رایحه شیرین گل و مشخصات عطر و طعم دودآمیز و جسورانه ای که دارد، ارزشمند است. این گونه مقاوم اغلب با انواع دیگر مخلوط می شود تا بادی (تنواری) و پیچیدگی ایجاد کند. در اواخر دهه 1800 و به دنبال یک بیماری قارچی (زنگ قهوه) که بسیاری از محصولات عربیکا را از بین برد. لیبریکا شروع به کشت گردید و فیلیپین جزو اولین کشورهای پرورش دهنده این نوع خاص قهوه بود. بعد از خارج شدن فیلیپین از سلطه آمریکا کشت این نوع قهوه هم در آن منطقه از بین رفت.
بیشتر گیلاسهای لیبریکا که از گیاهی بسیار بزرگتر از Arabica یا Robusta رشد می کنند، شکل نامنظمی دارند و از نظر اندازه و شکل ظاهری به گیاه Robusta نزدیکتر هستند. همچنین در برابر آب و هوای گرم و مرطوب تحمل بیشتری دارد و در ارتفاع کم نیز عملکرد خوبی دارد. این دانه که اکنون به طور عمده در اندونزی ، مالزی و فیلیپین تولید می شود. تقریباً 2% از قهوه موجود در جهان را تشکیل می دهد. بیش از 95% درصد عملکرد قهوه مالزی را دانه های لیبریکا تشکیل می دهد. با این حال، معمولاً در بازارهای آمریکای شمالی و اروپا یافت نمی شود.
دانه قهوه اکسلسا
چهارمین نوع عمده دانه قهوه Excelsa نام دارد. این گیاه یک نوع قهوه جداگانه محسوب می شد، دانشمندان اخیرا آن را به عنوان یک نوع لیبریکا طبقه بندی مجدد کردند. لوبیای Excelsa تقریباً به طور کامل در جنوب شرقی آسیا رشد می کند. شکل آن تا حدودی شبیه لوبیای Liberica بیضی های کشیده است.
این دانه ها در گیاهان بزرگ قهوه 20 تا 30 فوت در ارتفاعات متوسط رشد می کنند. از نظر طعم دانه های اکسلسا یادآور طعم های میوه ای و عطری مشابه چوب می باشند. آن ها همچنین از نظر آروما (رایحه) و کافئین سبکت تر هستند. به طور کلی می توان اکسلسا را یک گونه از لبریکا در نظر گرفت.
حالا که به انواع دانه های قهوه آشنا شدید این سئوال پیش روی شماست :
چه نوع دانه هایی را باید انتخاب کنید؟
هنگام خرید باید توجه کنید که چه ویژگی ملاک اصلی شما برای انتخاب بین آن ها است. اگر بهترین عطر و طعم ممکن را می خواهید باید در گونه های عربیکا دنبال آن بگردید. اما اگر کافئین بیشتر و طعم تلخی قهوه را می پسندید انتخاب شما باید روبوستا باشد. اگر ترجیح می دهید طعمی متفاوت و غیرمعمول داشته باشید به دنبال قهوه های لبریکا و اکسلسا باشید.(دانه های لیبریکا و اکسلسا عمومأ در کشور ما یافت نمی شود) این دانه های قهوه کمیاب می توانند خوشمزه باشند اما یافتن آن ها دشوار است. در حقیقت دنیای قهوه پیچیدگی هایی زیادی دارد و دست شما برای انتخاب نسبت به ذائقه و علاقه که دارید کاملآ باز هست. و شاید ترکیبی از این قهوه ها با خاستگاه های متفاوت گزینه ای باشد که شما دنبال آن هستید.